Sinopsis Cupu Manik Astagina

Ana Resi kang gentur tapane jenenge Resi Gotama, mapan ing Agrastina. Dheweke resi kang duwe sisihan widodari ayaune pilih tandhing, arane Dewi  Windradi. Resi Gotama lan Dewi Windradi diparingi momongan cacah telu, yaiku Dewi Anjani, Guwarsa lan Guwarsi. Wektu semana uripe Resi Gotama lan Dewi Windradi tansah ayem lan tentrem.

Kocapa, Guwarsa lan Guwarsi ngancik diwasa, sowan marang ramane Resi Gotama. Jroning sowan, ora liya nyuwun priksa marang ramene, mbakyune Dewi Anjani duwe dolanan Cupu Manik Astagina, bisa kanggo nonton jagad saisine. Resi Gotama kaget jalaran dheweke ora rumangsa maringi dolanan  marang Anjani. Ora sranta Resi Gotama methuk Dewi Anjani lan takon kepriye larah-larahe kok entuk cupuk manik kasebut. Dewi Anjani blaka suta yen sing maringi ora liya ibune dhewe (Dewi Windradi). Kaya ngapa nesune Resi Gotama, sang Resi ngerti sing duwe Cupu Manik Astagina ora liya mung Bathara Surya. Ing batin Resi Gotama ngira Dewi Windradi ana sesambungan peteng klayan Bathara Surya. Pungkasane sang Resi Gotama kanthi kerot, takon marang garwane babagan Cupu Manik Astagina. Dewi Windradi ditakoni sang Resi mbisu. Sang Resi nesune ora bisa diampet, pungkasane Dewi Windradi disotake malih dadi watu, nuli ditendhang tumeka alas Dhandhaka.

Putra-putrine tetelu nangis bebarengan, padha njalukake pangapura marang ramane. Emane beras wis dadi bubur, Dewi Windradi kudu nglakoni dosane sang Dewi bisa malih dadi manungsa maneh, besuk yen ana perang Pendhe Negara Ngalengka. Ora tekan semono dukane Resi Gotama, nuli Cupu Manik Astagina dibuwang menyang alas, ora dinyana mlayune cupu nyemplung ing tlaga banyune kinclong-konclong diarani Tlaga Madirda. Wangune Cupu Manik Astagina dioyak dening Guwarsa lan Guwarsi,nganti direwangi nyemplung tlaga lan slulup. Bareng nggoleki ora ketemu nuli mentas, lelorone dadi kethek. Mangkono uga Dewi Anjani teka keri-keri, saking panase dheweke nyedhaki tlaga, enggal-enggal wisuh lan raup. Kaya ngapa kagete dene raine lan tangane malih thukul wulune kaya kethek.

Dewi Anjani ngerti sing lagi perang tandhing adhine dhewe, tumuli dipisah. Bareng wis padha sadhar lan nglenggana, Dewi Anjani, Guwarsa lan Guwarsi mulih sarta ngadhep Resi Gutomo, lan ngaturake kaluputane. Sang Resi Gotama paring wulangan, kang surasane ora becik rebutan dudu darbake, wusana kang dijangka ora bakal kaleksanan. Guwarsa lan Guwarsi diganti jenenge Sugriwa lan Subali. Kanggo nebus dosane, anak tetelu mau nindakake tapa. Dhawuhe Anjani tapa mencolot-mencolot kaya kodhok. Sugriwa tapa nggandhul kaya lawa, dene Subali tapa ngadeg ngejejer lan sedhakep ing alas Sunyapringga.